Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καταναλωτών (BEUC) και 23 ενώσεις καταναλωτών [1] από 19 Ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η ΕΚΠΟΙΖΩ, υπέβαλαν καταγγελία στην Κομισιόν και στο Δίκτυο για τη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ στον τομέα της προστασίας καταναλωτών (CPC Network), αναφορικά με τους παραπλανητικούς οικολογικούς ισχυρισμούς (greenwashing) 17 ευρωπαϊκών αεροπορικών εταιρειών [2].
Με βάση τα ευρήματα της νομικής μελέτης της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Καταναλωτών (BEUC) οι συγκεκριμένοι ισχυρισμοί παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Συγκεκριμένα αιτούνται από τις αρμόδιες Αρχές να ξεκινήσουν μια έρευνα, αναφορικά με τις εν λόγω πολιτικές και πρακτικές των αεροπορικών εταιρειών, όπως επίσης και σε μια πιο ευρύ κλίμακα του συγκεκριμένου κλάδου, προκειμένου να σταματήσουν να δίνουν στους καταναλωτές την εσφαλμένη εντύπωση ότι οι αεροπορικές πτήσεις είναι βιώσιμες.
Οι εν λόγω ισχυρισμοί δεν ευσταθούν καθώς οι αεροπορικές πτήσεις δεν είναι βιώσιμες και δεν πρόκειται να γίνουν στο εγγύς μέλλον.
Στις περιπτώσεις δε που οι αεροπορικές εταιρείες προτείνουν στους καταναλωτές να πληρώνουν επιπλέον «πράσινα» τέλη τα οποία ως βάση έχουν τέτοιους παραπλανητικούς ισχυρισμούς, οι Αρχές θα πρέπει να ζητούν από τις αεροπορικές εταιρείες να αποζημιώνουν τους πελάτες τους.
Παραδείγματα παραπλανητικών ισχυρισμών από τις αεροπορικές εταιρείες που ως στόχο έχουν τους καταναλωτές:
Ισχυρισμοί που αναφέρουν ότι, με επιπλέον πληρωμή για έξτρα πόντους μπορεί ο καταναλωτής να «αντισταθμίσει», «μηδενίσει» ή «αποκαταστήσει» τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της αεροπορικής πτήσης που έχει επιλέξει, είναι στην πραγματικότητα ανακριβείς, καθώς τα περιβαλλοντολογικά οφέλη προκειμένου να αντισταθμισθεί η μείωση εκπομπών είναι εξαιρετικά αβέβαιη, ενώ η επίπτωση των επιβλαβών εκπομπών CO2 από τα αεροπορικά ταξίδια είναι σίγουρη.
Επιπλέον, παραπλανούν τους καταναλωτές όταν ζητούν επιπλέον χρεώσεις με την αιτιολογία ότι συμβάλουν στην ανάπτυξη “Βιώσιμων εναλλακτικών αεροπορικών καυσίμων” (SAF). Τα συγκεκριμένα καύσιμα δεν είναι έτοιμα προς διάθεση στην αγορά και η νομοθεσία της Ε.Ε. που εγκρίθηκε πρόσφατα θέτει πολύ χαμηλούς στόχους αναφορικά με το βαθμό συμμετοχής στο μείγμα καυσίμων που χρησιμοποιούν τα αεροσκάφη. Είναι αξιοσημείωτο να αναφερθεί ότι έως τη χρονική περίοδο μαζικής διάθεσης των εν λόγω καυσίμων – μετά το τέλος της δεκαετίας του 2030 – θα αντιπροσωπεύουν στην καλύτερη περίπτωση μόνο ένα μικρό μερίδιο στις δεξαμενές αποθήκευσης κηροζίνης των αεροπλάνων [3].
Οι εντυπώσεις που δίνουν ότι, τα αεροπορικά ταξίδια μπορεί να είναι «βιώσιμα», «υπεύθυνα» και «πράσινα», είναι άκρως παραπλανητική. Καμία από τις στρατηγικές που εφαρμόζει ο τομέας των αερομεταφορών δεν είναι επί του παρόντος σε θέση να αποτρέψει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Είναι σημαντικό να σταματήσουν οι συγκεκριμένοι ισχυρισμοί, καθώς με την αύξηση της εναέριας κυκλοφορίας, οι εκπομπές θα συνεχίσουν να αυξάνονται για τα επόμενα χρόνια [4].
Εν κατακλείδι, οι αεροπορικές εταιρείες πρέπει να σταματήσουν να δίνουν στους καταναλωτές την εσφαλμένη εντύπωση ότι επιλέγουν έναν βιώσιμο τρόπο μεταφοράς. Θα πρέπει προτού προβάλουν οποιοδήποτε από τα καλυπτόμενα είδη «οικολογικών ισχυρισμών» στους καταναλωτές, οι ισχυρισμοί να επαληθεύονται και να αποδεικνύονται με επιστημονικά στοιχεία, ώστε να παρέχουν πλήρη και ακριβή εικόνα ως προς τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Επιπλέον, οι αρμόδιες Αρχές θα πρέπει να ερευνήσουν τους οικολογικούς ισχυρισμούς και να πιέσουν για λύσεις που θα παρέχουν στους καταναλωτές αξιόπιστες, ελκυστικές και βιώσιμες εναλλακτικές προτάσεις. Οι καταναλωτές απαιτούν πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς, ώστε να επιτευχθεί μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για ένα δίκαιο και πράσινο μέλλον.
[1] Arbeiterkammer (Αυστρία), TestAchats/TestAankoop (Bέλγιο), Асоциация Активни потребители (Βουλγαρία); Forbrugerrådet Tænk (Δανία); CLCV and UFC-Que Choisir (Γαλλία); Kuluttajaliitto – Konsumentförbundet ry (Φιλανδία), EKPIZO (Ελλάδα), Tudatos Vásárlók Egyesülete (Ουγγαρία), Altroconsumo (Ιταλία), Forbrukerrådet (Nορβηγία), Fundacja Konsumentów and Federacja Konsumentów (Πολωνία), DECO (Πορτογαλία), Spoločnosti ochrany spotrebiteľov (Σλοβακία), Zveza potrošnikov Slovenije (Σλοβενία), ASUFIN, CECU and OCU (Ισπανία), Sveriges Konsumenter (Σουηδία), Fédération romande des consommateurs (Ελβετία), Consumentenbond (Ολλανδία), vzbv (Γερμανία) απέστειλε επιστολές σε αρκετές εταιρείες.
[2] Air Baltic, Air Dolomiti, Air France, Austrian, Brussels Airlines, Eurowings, Finnair, KLM, Lufthansa, Norwegian, Ryanair, SAS, SWISS, TAP, Volotea, Vueling, Wizz Air
[3] Δελτίο τύπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου “Fit for 55: Parliament and Council reach deal on greener aviation fuels”, 25/04/2023
[4] Μελέτη του EASA: https://www.easa.europa.eu/en/newsroom-and-events/press-releases/european-aviation-environmental-report-2022-sustainability
